Ακτινοθεραπευτική ογκολογία

Έφη Πετεινέλλη
MD, BSc, Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης ΙΑΣΩ
Νίκος Σαλβαράς
MD, PhD, Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Ακτινοθεραπευτική ογκολογία είναι η ιατρική ειδικότητα που ασχολείται με την καταστροφή ανεπιθύμητων κυττάρων -κακοήθων κυρίως, αλλά και κάποιων καλοηθών- με τη χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας (ακτίνες-γ, ακτίνες-Χ, φωτόνια, ηλεκτρόνια, πρωτόνια κ.λπ.).

Η ακτινοθεραπευτική ογκολογία είναι μία από τις τρεις μεθόδους καταπολέμησης των νεοπλασματικών νόσων, με τις άλλες δύο τη χειρουργική και τη χημειοθεραπεία. Η στιγμή που μπορεί να εφαρμοστεί η ακτινοθεραπεία, είναι θέμα νόσου (πάσχον όργανο και ιστός, στάδιο εξέλιξης κ.λπ.) και διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών και πρωτοκόλλων.

Η εφαρμογή της γίνεται από εξειδικευμένα μηχανήματα, τα οποία χρησιμοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές και υψηλή τεχνολογία, ώστε να γίνεται έλεγχος της ποιότητας της ακτινοβολίας που θα παραχθεί και κυρίως της στόχευσής της, για να υπάρχει έλεγχος των κυττάρων που θα καταστραφούν. Αυτό συμβαίνει για να μην υπάρχει μεγάλη κάκωση – καταστροφή φυσιολογικών κυττάρων (τοξικότητα).

Τα Κέντρα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας του Ομίλου ΙΑΣΩ, στην Αθήνα εντός της Κλινικής ΙΑΣΩ και στη Λάρισα στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, είναι εξοπλισμένα με τεχνολογία αιχμής, καθώς διαθέτουν τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό.

Στο Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας του ΙΑΣΩ εφαρμόζονται όλες οι διεθνώς αναγνωρισμένες μέθοδοι (εξωτερική ακτινοβολία, βραχυθεραπεία και σύντομα, ακτινοχειρουργική) και όλες οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως, από τις πιο κλασικές (1 κάθετο πεδίο, 2 αντίθετα πεδία, τεχνική 3 διαστάσεων 3D, σύμμορφη με το σχήμα του όγκου τριών διαστάσεων θεραπεία 3D Comformal), έως τις εξελιγμένες σύγχρονες τεχνικές (ακτινοθεραπεία με πεδία διαμορφούμενης έντασης IMRT, απεικονιστικά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία IGRT, ογκομετρική τοξοειδής θεραπεία VMAT). Στο άμεσο μέλλον θα είναι διαθέσιμες και οι πλέον εξειδικευμένες θεραπείες 4 διαστάσεων 4D, στερεοτακτική ακτινοθεραπεία SBRT και ακτινοχειρουργική SRS.

Ο εξοπλισμός που διατίθεται (τέσσερις γραμμικοί επιταχυντές με παραγωγή φωτονίων και ηλεκτρονίων διαφόρων ενεργειών, ειδικός αξονικός τομογράφος για σχεδιασμό θεραπείας, τρία συστήματα σχεδιασμού θεραπείας για τους ιατρούς Ακτινοθεραπευτές Ογκολόγους και τους Ακτινοφυσικούς, εξομοιωτής θεραπείας, σύγχρονη μονάδα Βραχυθεραπείας Υψηλού Ρυθμού Δόσεως -HDR Brachytherapy- και πλήθος περελκομένων για την απόλυτη στόχευση και ακρίβεια της ακτινοβολήσης), το καθιστούν το μεγαλύτερο τμήμα Ακτινοθεραπείας στην Ελλάδα και ίσως στα Βαλκάνια.

Ο Όμιλος ΙΑΣΩ πρωτοστατεί από το 2006, που εγκατέστησε τον πρώτο γραμμικό επιταχυντή στην Ελλάδα, με δυνατότητα διαμόρφωσης του σχήματος της δέσμης με πολλαπλά φύλλα (Multi Leaf Collimator) έως σήμερα, με την εγκατάσταση του κορυφαίου μηχανήματος της αμερικανικής εταιρείας Varian, “Trilogy”.

Το “Trilogy” έχει ονομαστεί έτσι από την κατασκευάστρια εταιρεία γιατί έχει ενσωματωμένες σε ένα μηχάνημα τρεις καίριες δυνατότητες:

• Τη διαμόρφωση του σχήματος του στόχου με φύλλα 0,5 cm. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή και διαμόρφωση δέσμης ακτίνων σύμμορφη με το σχήμα του όγκου (ακόμη και μικρών διαστάσεων όγκου), άρα μεγαλύτερη προστασία των γειτονικών με τον όγκο φυσιολογικών ιστών, που συνεπάγεται σε λιγότερη τοξικότητα.
• Την επιβεβαίωση της σωστής θέσης του ασθενή κάτω από το μηχάνημα, με δυνατότητα ρομποτικής έως και χιλιοστομετρικής διόρθωσης, με αποτέλεσμα την εξάλειψη του λάθος στόχου λόγω κακής θέσης ή ξαπλώματος του ασθενή.
• Την επιβεβαίωση της ευστοχίας των ακτινών στην ομάδα κυττάρων που θέλουμε να καταστρέψουμε, με ενσωματωμένο επάνω στο μηχάνημα αξονικό τομογράφο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απόλυτη συγκέντρωση των ακτινών στο χώρο που έχουμε προγραμματίσει και κατά συνέπεια την προστασία των φυσιολογικών κυττάρων που βρίσκονται ακόμα και σε επαφή με τον όγκο.

Επίσης συνυπάρχουν:

• Ρομποτική μετακίνηση του κρεβατιού για την καλύτερη στόχευση του όγκου.
• Παρακολούθηση της κίνησης του στόχου (αναπνοή κ.λπ.) και έλεγχο των ακτινών, ώστε να πηγαίνουν εκεί που έχει προγραμματιστεί.
• Μεγάλη παραγωγή ακτινών ανά δευτερόλεπτο (μεγάλος ρυθμός δόσης), με αποτέλεσμα τη μικρής χρονικής διάρκειας θεραπεία.
• Με χρήση laser τοποθέτηση (κεντροθέτηση) του ασθενή στην προβλεπόμενη θέση θεραπείας, βάση της οποίας έχουν γίνει όλοι οι υπολογισμοί.
• Ειδικό λογισμικό (software) με το οποίο επικοινωνούν οι υπολογιστές μεταξύ τους, ώστε να μειωθεί ο ανθρώπινος παράγοντας σφάλματος.
• Παραγωγή δέσμης ακτινών-Χ – φωτονίων και δέσμης ηλεκτρονίων, που δίνει τη δυνατότητα αντιμετώπισης με σύγχρονο τρόπο επιφανειακών όγκων (δέρμα κ.λπ.).

Στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, δημιουργήθηκε ένα ολοκαίνουργιο Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας το οποίο θα καλύψει τις ακτινοθεραπευτικές ανάγκες της Θεσσαλίας και όχι μόνο. Εξοπλίστηκε, και αυτό με ένα μηχάνημα “Τrilogy” και φυσικά δημιουργήθηκε όλη η υποδομή που απαιτείται με τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό. Πλέον στη Θεσσαλία, θα υπάρχουν διαθέσιμες όλες οι σύγχρονες και εξελιγένες τεχνικές ακτινοθεραπείας, (σύμμορφη με το σχήμα του όγκου τριών διαστάσεων θεραπεία – 3D comformal-, ακτινοθεραπεία με πεδία διαμορφούμενης έντασης -IMRT-, Απεικονιστικά Καθοδηγούμενη Ακτινοθεραπεία -IGRT-, Ογκομετρική Τοξοειδής Θεραπεία -VMAT-) που εφαρμόζονται στην Αθήνα και στα μεγάλα Ακτινοθεραπευτικά Κέντρα ανά τον κόσμο με δυνατότητα αναβαθμίσεως για όλες τις μελλοντικές εξελίξεις (θεραπεία 4 διαστάσεων -4D-, Στερεοτακτική Ακτινοθεραπεία -SBRT-, και Ακτινοχειρουργική -SRS-).

Η συνεργασία ακτινοθεραπευτών ογκολόγων με τους χειρουργούς ογκολόγους και τους παθολόγους ογκολόγους θα προσφέρει μία σύγχρονη και αποτελεσματική θεραπεία στη Λάρισα, και θα μειωθεί – εξαλειφθεί η μετακίνηση ασθενών προς άλλες πόλεις για την ενδεικνυόμενη και απαραίτητη ακτινοθεραπεία.

Φυσικά, για να λειτουργήσουν σωστά τα τμήματα αυτά, πρέπει και οι άνθρωποι που θα αποτελούν την ομάδα θεραπείας, να είναι αναλόγου επιπέδου.

Η ομάδα αποτελείται από:

• Τους ιατρούς Ακτινοθεραπευτές Ογκολόγους με εκπαιδεύσεις, μετεκπαιδεύσεις, εξειδικεύσεις και μεγάλη εμπειρία, που είναι “η ψυχή” του τμήματος
• Τους ακτινοφυσικούς ή αλλιώς φυσικούς ιατρικής με γνώσεις, εκπαιδεύσεις υψηλού επιπέδου και εμπειρία, που είναι το “δεξί χέρι” και ο εγκέφαλος του τμήματος
• Τους τεχνολόγους Ακτινοθεραπείας αποφοίτους ΤΕΙ με πολυετή εμπειρία στην ακτινοθεραπεία, που είναι η καρδιά και τα μάτια του τμήματος
• Τις γραμματείς με σπουδές, εμπειρία και καλή διάθεση, που είναι η βάση αλλά και το πρόσωπο του τμήματος

Η τεχνολογία και η εμπειρία που έχει συσσωρευτεί στα τμήματα αυτά, τα κάνουν ικανά να αντιμετωπίσουν με ακτινοθεραπεία κάθε είδος και κατηγορία κακοήθειας, σε όλα τα όργανα και ιστούς του σώματος. Από καρκίνο εγκεφάλου, προσώπου, τραχήλου, μαστού, πνεύμονα, οισοφάγου, ήπατος, παγκρέατος, έως δέρματος, πρωτοπαθή ή μεταστατικό, τοπικό ή γενικευμένο, κάθε περίπτωση είναι αντιμετωπίσιμη με την επιλογή της κατάλληλης τεχνικής, ώστε να έχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα (καταστροφή των κακοήθων και διάσωση των υγιών κυττάρων) και μακροημέρευση των συνανθρώπων μας, γιατί οι νεοπλασματικές νόσοι τείνουν πλέον να θεωρηθούν χρόνια νόσος και όχι αναγκαία θανατηφόρος.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ομίλου ΙΑΣΩ, θέλοντας να προσφέρει όχι μόνο ζωή (με τις γεννήσεις), αλλά και υγεία στην κοινωνία μας, προσπαθεί να εξοπλίσει τον Όμιλο με ό,τι πιο άρτιο τεχνολογικά και αποτελεσματικό υπάρχει στην παγκόσμια αγορά, προσφέροντάς το σε όποιον το έχει ανάγκη.