Διατροφή στο Σχολείο
Ο Σεπτέμβριος ήταν πάντα ένας μήνας συνυφασμένος με το άνοιγμα των σχολείων και ίσως για κάθε οικογένεια και παιδί είναι ευκαιρία για μια καινούρια αρχή. Ο φετινός Σεπτέμβριος όμως ήταν διαφορετικός από όσους γνωρίσαμε έως τώρα και για τους μικρούς μας φίλους ακόμη πιο ιδιαίτερος με ειδικά μέτρα λόγω του COVID-19. Όπως και να έχει, η έναρξη του σχολείου αλλάζει τελείως την καθημερινότητα των παιδιών και εφήβων διότι αλλάζει το πρόγραμμα της ημέρας σε σχέση με εκείνο του καλοκαιριού. Αυτό συχνά-πυκνά θα επηρεάσει και τις διατροφικές συνήθειές τους είτε θετικά είτε αρνητικά.
Για παράδειγμα, ένα πολύ πρωινό ξύπνημα μπορεί να οριοθετήσει την ώρα του πρωινού αλλά για αρκετά παιδιά μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για πρωινό γεύμα. Όπως επίσης και η μεγαλύτερη χρονικά ημέρα και ιδιαίτερα η σχολική μπορεί είτε να αποτελέσει μια ευκαιρία οργάνωσης γευμάτων είτε να μετατραπεί σε αιτία κατανάλωσης πολλαπλών ανθυγιεινών snacks. Για να καταλάβουμε όμως τι υπερισχύει σε αυτές τις σχολικές ηλικίες της χώρας μας, αξίζει να =προσεγγίσουμε το θέμα λίγο πιο επιστημονικά.
Βάσει λοιπόν της Πανελλήνιας Μελέτης Διατροφής και Υγείας (ΠΑ.ΜΕ.ΔΥ) η οποία πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2013 και 2015 και συμπεριέλαβε ηλικίες από 1 έως 19 ετών, φαίνεται ότι σε αυτές τις ηλικίες υπάρχει αυξημένη κατανάλωση snacks χαμηλής θρεπτικής αξίας, δηλαδή τροφών που ενώ αποδίδουν θερμίδες δεν αποδίδουν την αντίστοιχη θρεπτική αξία. Από μια άλλη οπτική γωνία, πληθώρα ελληνικών και ευρωπαϊκών μελετών έχει επιβεβαιώσει τη χαμηλή συμμόρφωση αυτών των ηλικιών και ιδιαίτερα των εφήβων στη Μεσογειακή διατροφή (ΜΔ).
Κοιτώντας το χρονολογικά, το 2007 το 10% ενός δείγματος 1,305 παιδιών και εφήβων έδειχνε αυξημένη συμμόρφωση με τη ΜΔ ενώ το 2009 μια επόμενη ελληνική μελέτη με διαφορετικό δείγμα παιδιών έδειχνε ότι το ποσοστό των παιδιών που ακολουθούν τις βασικές αρχές της ΜΔ είχε μειωθεί στο 4,9%. Αξίζει να αναφέρουμε ότι σε ένα δείγμα 1,032 Ελλήνων εφήβων η αυξημένη συμμόρφωση ως προς τις βασικές αρχές της ΜΔ είχε συσχετιστεί με μικρότερη περίμετρο μέσης δηλαδή λιγότερη κοιλιακή αποθήκευση λίπους.
Έχοντας ολοένα και περισσότερα δεδομένα στη διάθεσή μας αλλά και επαρκέστερες αναλυτικές μεθόδους αυτών των δεδομένων, μας δίνεται η δυνατότητα να κατανοήσουμε βαθύτερα αυτό που ονομάζεται «μωσαϊκό» της παχυσαρκίας δηλαδή όχι μόνο τους παράγοντες που πιθανόν οδηγούν ένα παιδί στο αυξημένο σωματικό βάρος αλλά και το πώς αυτοί οι παράγοντες συνεργάζονται μεταξύ τους και με ποια δυναμική.
Σε ότι αφορά τη σχολική καθημερινότητα των παιδιών και των εφήβων υπάρχουν βασικές δομικές αλλαγές που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση του σωματικού βάρους αλλά και να συμβάλλουν σε μια θρεπτικά πυκνότερη διατροφή. Αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο που παίζουν τα snacks, για παράδειγμα, ο σχολικός χρόνος είναι μια ευκαιρία για υγιεινά snacks.
Ειδικά στην εποχή του COVID-19 πιθανόν να υπάρξει μια τάση για περισσότερα έτοιμα προ-συσκευασμένα snacks στο σχολείο με σκοπό τη μείωση της πιθανής μετάδοσης του ιού μέσω της τροφής. Αυτό όμως μπορεί να αντιμετωπιστεί αντίθετα ως ευκαιρία για σπιτικά snacks όπως sandwiches με ψωμί ολικής/πολύσπορο ή πολλών δημητριακών τα οποία μπορεί να περιέχουν από μαλακό κατσικίσιο τυρί, αβγό με κάποιο λαχανικό ή χούμους με avocado. Ακόμη και οι σπιτικές χορτόπιτες ή σπανακοτυρόπιτες αποτελούν υπέροχες θρεπτικές επιλογές για snacking στο σχολείο. Τέτοιου είδους snacks πλαισιώνονται άρτια από τα ξεχασμένα δυστυχώς στα σχολεία-φρούτα, αλλά για να συμβεί αυτό χρειάζεται όλα τα παιδιά να έχουν το φρούτο τους παρέα, ακόμη και αν δεν το καταναλώνουν πάντα. Το υγιεινό snacking στο σχολείο είναι θέμα τρόπου σκέψης, στάσης ζωής και συνήθειας κάτι σαν τη μάσκα θα λέγαμε. Φαντάζει δύσκολο να εφαρμοστεί αλλά αν υπάρξει η κατάλληλη εκπαίδευση στο σπίτι και στο σχολείο γίνεται δυνατό.
Φυσικά η σχολική χρονιά αποτελεί και μια ευκαιρία οργάνωσης των κυρίων γευμάτων της εβδομάδας, ξεκινώντας από τη Δευτέρα. Αυτός ο οικογενειακός γευματικός προϋπολογισμός μπορεί να βοηθήσει το παιδί και τον έφηβο να αυξήσει τις τροφικές του επιλογές, να καλλιεργήσει διατροφικές συνήθειες και να αναβαθμίσει θρεπτικά την καθημερινή διατροφή του. Στην ερώτηση που μπορεί να προκύψει αν υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για τη διατροφή των παιδιών και των έφηβων στις οποίες μπορεί να βασιστεί η κάθε οικογένεια ώστε να οργανώσει τα γεύματα της εβδομάδας η απάντηση βρίσκεται στους Εθνικούς Διατροφικούς Οδηγούς του Ινστιτούτου Πρόληψης οι οποίοι αποτελούν ένα εγκεκριμένο εργαλείο διατροφικής εκπαίδευσης επιστημονικά τεκμηριωμένο.
