Η αλλαγή από παιδί σε έφηβο: Εμφάνιση της παχυσαρκίας
Γράφει η Μεταλλούλη Νικολέττα | Διατροφολόγος – Διαιτολόγος
Η μετάβαση ενός παιδιού σε έφηβο γίνεται περίπου στη ηλικία των 10 ετών. Την περίοδο αυτήν έχουμε μια ραγδαία ανάπτυξη του σώματος του παιδιού (ύψος, βάρος) και σε μικρό διάστημα η όψη και η εμφάνισή αλλάζουν. Στο αναπτυσσόμενο σώμα οι ορμόνες που εκκρίνονται προκαλούν την ανάπτυξη των αδένων στα ανδρικά και γυναικεία γεννητικά όργανα και αυτά με τη σειρά τους εκκρίνουν περισσότερη τεστοστερόνη ή οιστρογόνα στα αγόρια και τα κορίτσια αντίστοιχα. Έτσι, αρχίζουν να γίνονται εμφανή και τα χαρακτηριστικά φύλου: στα κορίτσια αναπτύσσεται το στήθος και φαρδαίνουν οι γοφοί , ενώ στα αγόρια αλλάζει η φωνή, αποκτούν περισσότερη μυϊκή δύναμη, φαρδαίνει η πλάτη.
Σε κάποιες περιπτώσεις, παρατηρείτε απότομη αύξηση βάρους μόνο και όχι του ύψους. Αυτό μπορεί να συμβεί από συχνή κακή διατροφή, με πολλά κορεσμένα και trans λιπαρά, μείωση των βιταμινών και των μετάλλων και μείωση φυσικής δραστηριότητας. Μια νέα βρετανική επιστημονική μελέτη έδειξε ότι ο βασικός μεταβολισμός (ο αριθμός των θερμίδων που καταναλώνει ο οργανισμός σε ηρεμία) των εφήβων μειώνεται απότομα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και μετά από χρόνια επανέρχεται στα κανονικά επίπεδα και η καύση των θερμίδων αυξάνεται εκ νέου. Αυτή θα μπορούσε να είναι και μια εξήγηση για την επιτάχυνση της παχυσαρκίας που παρατηρείται μεταξύ των εφήβων. Όμως, από την ηλικία των 16 ετών και έπειτα ο βασικός μεταβολισμός αυξάνεται και πάλι. Διαπίστωσαν δηλαδή ότι σε κατάσταση ηρεμίας οι έφηβοι ηλικίας 15 ετών καταναλώνουν καθημερινά 450 θερμίδες λιγότερες σε σχέση με παιδιά ηλικίας 10 ετών, δηλαδή μια σημαντική πτώση του βασικού μεταβολισμού της τάξης περίπου του 25%.
Ωστόσο δεν έχουν ακόμα μια βέβαιη εξήγηση για το που οφείλεται αυτή η παροδική πτώση του μεταβολικού ρυθμού, αλλά εξηγούν ότι ίσως ο ανθρώπινος οργανισμός προσπαθεί να διαφυλάξει τις θερμίδες κατά τη διάρκεια της εφηβείας για να εξασφαλίσει μια επαρκή ανάπτυξη.
Η μελέτη αυτήν διαπίστωσε και κάτι άλλο σημαντικό, την μείωση της φυσικής δραστηριότητας των εφήβων με βάση την παιδική ηλικία. Στην περίοδο των πανελληνίων, γενικώς του λυκείου, οι έφηβοι δίνουν το περισσότερο βάρος στην μελέτη των μαθημάτων. Ακόμη η οικονομική κατάσταση της οικογένειας, δεν βοηθάει στο να στηρίξει το παιδί για να ασχοληθεί με κάποιο άθλημα και τέλος η καθημερινή σχέση τους με την τεχνολογίας, κινητό, tablet, PlayStation, , έχει αντίκτυπο στη ζωή των εφήβων, ωθώντας τους να κάνουν περισσότερη καθιστική ζωή.
Οι γονείς πρέπει να ενημερώσουν τα παιδιά για την περίοδο της εφηβείας, στηρίζοντάς τα σε οποιαδήποτε αλλαγή τους. Να παρατηρήσουν την αυξητική πορεία του βάρους τους και να μην τα πιέσουν στο να κάνουν στερητικές δίαιτες, έτσι ώστε να χάσουν τα κιλά. Τα παιδιά ψηλώνουν, είναι σημαντικό να κρατήσουν το βάρους τους σταθερό ή να γίνει μία μικρή μείωση βάρους, έτσι ώστε να μπορέσουν να πάρουν το ύψος που χρειάζεται. Οι ορμονικές αλλαγές είναι μεγάλες και μία απότομη μείωση βάρους ή μία περίοδο στερητικής δίαιτας, μη καλύπτοντας τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στην ανάπτυξη, μη αύξηση ύψους ή άστατης έμμηνο ρύσης στα κορίτσια. Μιλώντας τους για την ισορροπημένη διατροφή σε αυτήν την ηλικία θα μπορέσουν να έχουν μία καλή σχέση με το φαγητό αλλά και με το σώμα τους, γιατί η εφηβεία είναι η περίοδος που τα παιδιά αρχίζουν τα βρίσκουν το εαυτό του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Mostazir M, Jeffery A, Hosking J, Metcalf B, Voss L, Wilkin T., Evidence for energy conservation during pubertal growth. A 10-year longitudinal study (EarlyBird 71). Int J Obesity. 2016 Sept;40: 1619-1626.
Κοκκέβη Ά, Σταύρου Μ, Καναβού Ε, Φωτίου Α., Διατροφή, φυσική δραστηριότητα και σωματικό βάρος των εφήβων. Σειρά θεματικών τευχών: Έφηβοι, Συμπεριφορές & Υγεία. Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής. Αθήνα, 2015.
