«Κόβουν» το κάπνισμα με κάπνισμα.
«Λαβωμένα» από την πανδημία αλλά και την ολοένα αυξανόμενη δημοφιλία των εναλλακτικών προϊόντων καπνού είναι τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος των δημόσιων νοσοκομείων στη χώρα μας.
Μέσα στην πανδημία τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος στην πλειονότητά τους είτε έκλεισαν προσωρινά είτε μείωσαν σημαντικά τη λειτουργία τους. «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας το γεγονός ότι οι περισσότεροι πνευμονολόγοι δούλευαν σε κλινικές COVID, σε συνδυασμό με το ότι τα περισσότερα νοσοκομεία για μεγάλο χρονικό διάστημα είχαν αναστείλει τα τακτικά ιατρεία τους, οδήγησε στην πραγματικότητα στο να υπολειτουργούν ή και να πάψουν να λειτουργούν τα περισσότερα από τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος», επισημαίνει στην «Κ» η κ. Παρασκευή Κατσαούνου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, πρώην πρόεδρος της ομάδας ελέγχου καπνού της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και υπεύθυνη του ιατρείου διακοπής καπνίσματος (Μονάδα Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α΄ Κλινική Εντατικής Θεραπείας). Στο ίδιο πλαίσιο ο καθηγητής Πνευμονολογίας του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας, Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης, σημειώνει ότι «η μείωση της προσέλευσης στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος ήταν 70%-80% μέσα στην πανδημία. Τα ιατρεία αντιμετώπιζαν κυρίως ασθενείς που στέλναμε εμείς από τις κλινικές, δηλαδή καπνιστές που πέρασαν πνευμονία ή καπνιστές που είχαν διαγνωστεί με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια». Και προσθέτει ότι «μετά την πανδημία ο κόσμος δεν επέστρεψε. Σαν να έβγαλε από τη ζωή του την προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος».
Την προσπάθεια διακοπής καπνίσματος υπονομεύει και η «μόδα» των εναλλακτικών προϊόντων καπνού. «Αν και δεν έχει μετρηθεί, βλέπουμε πλέον σημαντικό αριθμό ατόμων να καπνίζουν ηλεκτρονικό και θερμαινόμενο τσιγάρο. Σε αυτό συμβάλλουν τα κενά στη νομοθεσία και μια εξαιρετικά ενεργή διαφήμιση, με μηνύματα περί “ασφαλέστερου” προϊόντος σε σχέση με το κλασικό τσιγάρο, τη στιγμή που η λέξη “ασφαλές” δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιείται», σημειώνει η κ. Κατσαούνου. Και συνεχίζει: «Ξέρουμε ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο οι πωλήσεις φαρμάκων διακοπής του καπνίσματος μειώθηκαν και αντίστοιχα αυξήθηκε η χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Μπορούμε να πούμε ότι οι καπνιστές, που φοβούνται τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία, αντί να αναζητούν μια ιατρική βοήθεια για την πλήρη διακοπή του, κατέφυγαν σε εναλλακτικά καπνικά προϊόντα».
«Πειραματάνθρωποι»
Οι πνευμονολόγοι και οι αρμόδιες επιστημονικές κοινότητες, όπως η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία, είναι αντίθετες στη χρήση αυτών των προϊόντων. Οπως επισημαίνει ο κ. Γουργουλιάνης, «δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι τρόπος διακοπής καπνίσματος και επίσης είναι πολύ νωρίς ακόμη για να ξέρουμε τις επιπτώσεις τους στην Υγεία. Για το κανονικό τσιγάρο χρειάστηκαν περίπου 400 χρόνια καπνίσματος για να μάθουμε ότι προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα. Μάλιστα στην αρχή υπήρχαν και δημοσιεύσεις ότι κάνει καλό στη φυματίωση και στον λάρυγγα. Επομένως από το 2011 που πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα το ηλεκτρονικό τσιγάρο έως σήμερα δεν έχει περάσει επαρκές διάστημα για να πει κάποιος ότι υπάρχουν δεδομένα. Η στάση άλλωστε των πνευμονολόγων είναι ότι είναι λάθος δρόμος να εισπνέεις τοξικές ουσίες. Εμείς αγωνιζόμαστε για καθαρό αέρα χωρίς ρύπανση και καθαρό περιβάλλον. Υπό αυτή την έννοια είμαστε αντίθετοι στο ηλεκτρονικό και το θερμαινόμενο τσιγάρο».
«Η μείωση της προσέλευσης στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος ήταν 70%-80% μέσα στην πανδημία. Μετά ο κόσμος δεν επέστρεψε. Σαν να έβγαλε από τη ζωή του την προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος».
Στο ίδιο πνεύμα η κ. Κατσαούνου τονίζει ότι «για τα καινούργια καπνικά προϊόντα, τα μακροχρόνια αποτελέσματα από τη χρήση τους δεν είναι γνωστά. Αυτό που γνωρίζουμε από μελέτες που έχουν γίνει κυρίως σε πειραματόζωα και σε κυτταροκαλλιέργειες είναι ότι είναι και αυτά βλαβερά και προκαλούν φλεγμονή, που είναι βασικός μηχανισμός που συνδέεται με την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα. Φαίνεται ότι η βλάβη είναι μικρότερη σε σχέση με το κλασικό τσιγάρο, χωρίς όμως να γνωρίζουμε αθροιστικά ποιο νόσημα θα προκαλέσει και πότε. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όσοι χρησιμοποιούν τώρα αυτά τα προϊόντα είναι πειραματάνθρωποι». Η κ. Κατσαούνου εστιάζει και στον τρόπο με τον οποίο προβάλλονται αυτά τα προϊόντα. Οπως λέει, «ίσως είναι το μοναδικό βλαβερό προϊόν, η χρήση του οποίου θεωρείται αποδεκτή από καταναλωτές –και παραγωγούς– επειδή όταν συγκρίνεται με το κλασικό τσιγάρο θεωρείται λιγότερο βλαβερό».
Ούτε η κ. Κατσαούνου ούτε ο κ. Γουργουλιάνης θεωρούν ότι το ηλεκτρονικό ή το θερμαινόμενο τσιγάρο είναι τρόπος διακοπής του καπνίσματος. «Ολα τα προϊόντα που χρησιμοποιούν εισπνεόμενη νικοτίνη προκαλούν εθισμό. Οταν εισπνέουμε τη νικοτίνη, σε λίγα δευτερόλεπτα, μέσω της πνευμονικής κυκλοφορίας, συγκεντρώνεται σε υψηλά επίπεδα στον εγκέφαλο και προκαλεί εξάρτηση. Αυτός ο μηχανισμός είναι κοινός στο κλασικό, το ηλεκτρονικό και το θερμαινόμενο τσιγάρο», επισημαίνει η καθηγήτρια, ενώ ο κ. Γουργουλιάνης ξεκαθαρίζει ότι «στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος δεν προτείνουμε το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως τρόπο απεξάρτησης από το κάπνισμα. Αυτό που κάνουμε είναι να αξιολογήσουμε την εξάρτησή του και να ενισχύσουμε τα κίνητρα για τη διακοπή. Π.χ. εάν κάποιος είναι παντρεμένος σε μεγάλη ηλικία και έχει μικρά παιδιά, ένα ισχυρό κίνητρο είναι να του πεις ότι καπνίζοντας στερεί στα παιδιά του χρόνια με τον πατέρα τους».
Η λίστα για τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος σε μονάδες του ΕΣΥ, η οποία είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα του υπουργείου Υγείας με στοιχεία του 2019, περιλαμβάνει 81 ιατρεία. Κάποια δεν λειτουργούν πλέον. Τα πιστοποιημένα από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ήταν πριν από την πανδημία 39. «Τα περισσότερα έχουν επανέλθει. Ομως ξέρουμε, π.χ., ότι το ιατρείο στο νοσοκομείο της Λαμίας έκλεισε γιατί παραιτήθηκε ο συνάδελφος», αναφέρει η κ. Κατσαούνου.
περισσότερα…kathimerini.gr
