Νεογιλά Δόντια: Η Παιδιατρική Άποψη

Μαρία Κουλούρη

ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

Τα δόντια εξυπηρετούν ποικίλους σκοπούς στην ανθρώπινη ζωή και εξέλιξη. Εκτός από την συνεισφορά τους στην ανάπτυξη της λεκτικής ικανότητας και την αισθητική, επιτελούν σημαντικό ρόλο στην ομιλία, την γενικότερη υγεία του σώματος και την φυσιολογική ψυχική ανάπτυξη του νέου οργανισμού. Η πρώτη τους εμφάνιση παρατηρείται στο έξι εβδομάδων έμβρυο και η εξέλιξή τους συνεχίζεται μέχρι την εφηβεία. Η έκφυση και η χωροταξία τους υπόκεινται σε  γενετικούς και επιγενετικούς (περιβαλλοντικούς) παράγοντες.

Τα δόντια που εμφανίζονται κατά τη βρεφική και πρώτη παιδική ηλικία του παιδιού ονομάζονται νεογιλά. Κάποιοι αναφέρονται σε αυτά ως «προσωρινά», όρος που δεν ανταποκρίνεται στη σημασία τους. Η έκφυση των πρώτων νεογιλών δοντιών συμβαίνει κατά μέσο όρο από τον έκτο ως τον δέκατο μήνα και συνήθως αφορά τους δύο κάτω κεντρικούς κοπτήρες. Ακολουθούν οι άνω κεντρικοί κοπτήρες, οι άνω πλάγιοι, οι προγόμφιοι, οι κυνόδοντες και οι γομφίοι κατά σειρά εμφάνισης. Αυτό όμως δεν αποτελεί απαρέγκλιτο κανόνα, μιας και μπορεί να γεννηθεί ένα μωρό με δόντι ή , αντίθετα, τα πρώτα δόντια να ανατείλουν στον πρώτο χρόνο (12 μήνες). Παράγοντες κληρονομικοί ή φυλετικοί επηρεάζουν τον χρόνο εμφάνισης- ανατολής- των δοντιών. Φαίνεται ότι τα κορίτσια και τα παιδιά της μαύρης φυλής ξεκινούν πιο γρήγορα. Υπάρχουν όμως και παθολογικές καταστάσεις, όπως σύνδρομα εκτοδερμικής δυσπλασίας, περίπτωση κατά την οποία  υπάρχει πρόβλημα στην εμφάνιση των δοντιών και άλλα χαρακτηριστικά, όπως δυσπλασίες στα νύχια. Επίσης, η λήψη φαρμάκων από την έγκυο ( συγκεκριμένες ομάδες αντιβιώσεων για παράδειγμα) μπορεί να προκαλέσουν χρωματισμό των νεογιλών δοντιών.

Η εμφάνιση των νεογιλών δοντιών έχει συσχετισθεί με διαταραχές στις κενώσεις των μωρών, διάρροιες ή και δυσκοιλιότητα , με νυχτερινές αφυπνίσεις και ανησυχία, υπερβολική έκκριση σιέλου και περιστοματικό έκζεμα. Η συσχέτιση με ιώσεις του ανώτερου αναπνευστικού και πυρετό δεν έχει στατιστικά αποδειχθεί. Παλαιότεροι Παιδίατροι μιλούσαν για « τον ιό της οδοντοφυίας», κάτι που μάλλον συνίσταται στο σύνολο των συμπτωμάτων που προαναφέρθηκαν. Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που συνδέονται με την οδοντοφυία γίνεται με διάφορες συσκευές που είτε δροσίζουν τοπικά είτε κάνουν ήπια μάλλαξη, ανακουφίζοντας προσωρινά. Τα ομοιοπαθητικά- φυτικά σκευάσματα προσφέρουν σύντομη ανακούφιση.

Τα νεογιλά δόντια όσο είναι αραιά και λίγα, δεν έχουν ανάγκη βουρτσίσματος. Ο καθαρισμός τους πρέπει να γίνεται με γάζα απαλά και χωρίς τρίψιμο. Αργότερα, η χρήση οδοντόβουρτσας μαλακής είναι επιβεβλημένη πρωί και βράδυ, με χρήση ειδικής οδοντόκρεμας χωρίς φθόριο. Τυχόν χρωστικές που παρατηρούνται, δεν αφαιρούνται με το συμβατικό καθάρισμα, είναι ωστόσο αδιάφορες για την επίδραση που έχουν στα μόνιμα δόντια. Η χρήση πιπίλας μπορεί να επηρεάσει τόσο την υγεία των δοντιών (εμφάνιση τερηδόνας), όσο και την κατανομή τους χωροταξικά. Έχει επιπλέον συνδεθεί με ωτίτιδες στα βρέφη. Για τους λόγους αυτούς, πιπίλες και μπιμπερό καλό είναι να καταργούνται σταδιακά μετά τους δώδεκα μήνες.

Φυσιολογικά, τα νεογιλά δόντια αρχίζουν να αποπίπτουν στα έξι χρόνια, παραχωρώντας τη θέση τους στα μόνιμα δόντια του παιδιού. Σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις τα νεογιλά αποπίπτουν πολύ πιο νωρίς ενώ μπορεί να αποπέσουν και πολύ καθυστερημένα. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να παραπέμπεται το παιδί για εξειδικευμένη οδοντιατρική εκτίμηση.

Συμπερασματικά, τα νεογιλά δόντια είναι σημαντικά για την ανάπτυξη του νέου οργανισμού και εξυπηρετούν εκτός από αισθητικό και μείζονα λειτουργικό σκοπό. Οι γονείς πρέπει να παρατηρούν την στοματική κοιλότητα και να απευθύνονται σε ειδικό κάθε φορά που εντοπίζουν κάτι που τους απασχολεί σε σχέση με τη στοματική κοιλότητα του παιδιού. Ο Παιδίατρος είναι η πιο αξιόπιστη πηγή πληροφορίας και θα παραπέμψει σε εξειδικευμένη γνώμη, όπου υπάρχει ανάγκη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Lacruz RS, Habelitz S, Wright JT, Paine ML. DENTAL ENAMEL FORMATION AND IMPLICATIONbaby’s FOR ORAL HEALTH AND DISEASE. Physiol Rev 2017; 97:939.
• Robinson C, Weatherell JA, Hallsworth AS. Variatoon in composition of dental enamel within thin ground tooth sections. Caries Res 1971; 5:44.
• Robinson C, Fuchs P, Deutsch D, Weatherell JA. Four chemically distinct stages in developing enamel from bovine incisor teeth. Caries Res 1978; 12:1.
• Weatherell JA, Deutsch D, Robinson C, Hallsworth AS. Fluoride concentrations in developing enamel. Nature 1975; 256:230.
• Tziafas D. Basic mechanisms of cytodifferentiation and dentinogenesis during dental pulp repair. Int J Dev Biol 1995; 39:281.
• Linde A, Goldberg M. Dentinogenesis. Crit Rev Oral Biol Med 1993; 4:679.

πηγή