Για να γίνεις παιδοχειρουργός, πρέπει να ακολουθήσεις ένα από τα πιο δύσκολα μονοπάτια ιατρικής σταδιοδρομίας. Η παιδοχειρουργική είναι κρίση και λήψη πολλές φορές δύσκολων ή γρήγορων αποφάσεων, και αυτό είναι που την κάνει ενδιαφέρουσα αλλά και στρεσογόνο. Έτσι κατόπιν της αποκλειστικής ως χειρουργού ενασχόλησής μου με την θεραπεία των παιδιών για περισσότερα από 15 χρόνια και με τριψήφιους αριθμούς διενέργειας χειρουργικών επεμβάσεων κάθε βαρύτητας, έχω κατανοήσει ότι τα παιδιά είναι από την φύση σχεδιασμένα και προγραμματισμένα βιολογικά για να ευδοκιμήσουν.

Με το θάρρος, την πηγαία θέληση, την ανθεκτικότητα και τη προσαρμοστικότητά τους, μπορούν να αναρρώσουν από πραγματικά καταστροφικές ασθένειες και τραυματισμούς. Αρκεί να λάβουν τη κατάλληλη και εξειδικευμένη ιατρική υποστήριξη και περίθαλψη για να το πετύχουν.

Σαφώς και κάθε γονέας θέλει το καλύτερο για τα παιδιά του. Συνήθως όμως οι γονείς απλά δεν σκέφτονται εκ των προτέρων για τους κατάλληλους γιατρούς έως ότου το παιδί τους αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα υγείας. Έχω δει πάρα πολλούς γονείς να αγωνιούν ώστε να καταλάβουν τι και αν πρέπει να κάνουν κάτι και ποιες επιλογές έχουν ενώ βρίσκονται στη μέση μιας αγχωτικής και συγκεχυμένης κατάστασης. Ευτυχώς υπάρχουν πράγματα που κάθε γονέας μπορεί να κάνει και να μάθει εκ των προτέρων για να εξασφαλίσει με βεβαιότητα την καλύτερη φροντίδα των παιδιών του εάν και όταν χρειαστεί.

• Ενημερωθείτε ώστε να επιλέξετε το ειδικό ιατρό των παιδιών. Τι είναι ο παιδοχειρουργός..;

Το γνωστικό αντικείμενο της Χειρουργικής Παίδων περιλαμβάνει την κλινική εξέταση/διερεύνηση/διάγνωση των συγγενών ή επίκτητων χειρουργικών παθήσεων στα νεογνά-βρέφη-παιδιά-εφήβους (από την γέννησή τους ως και την ηλικία των 16 ετών), με τελικό σκοπό την συντηρητική ή χειρουργική αντιμετώπισή τους σε επείγουσα ή προγραμματισμένη βάση, όταν και εφόσον χρειάζεται.

Η παιδοχειρουργική ειδικότητα απαρτίζεται από την γενική παιδοχειρουργική (παθήσεις γαστρεντερικού συστήματος,  κεφαλής τραχήλου, θωρακικού και κοιλιακού τοιχώματος, δέρματος και μαλακών μορίων,  γεννητικών οργάνων), την νεογνική χειρουργική, την παιδοχειρουργική ουρολογία, την παιδοχειρουργική ογκολογία, και το παιδικό τραύμα. Αν ο παιδίατρος αποτελεί για τα παιδιά τον παθολόγο κατ’ αντιστοιχία των ενηλίκων, ο παιδοχειρουργός αποτελεί τον γενικό χειρουργό και ουρολόγο τους.

Το παιδί ως ένας αναπτυσσόμενος οργανισμός  με πολλές ιδιαιτερότητες, από την εμβρυϊκή ηλικία ως και την ολοκλήρωση της εφηβείας, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν μικρογραφία ενός ενήλικα ασθενή. Η διεργασία της σωματικής ανάπτυξης και εξέλιξης ενός παιδιού συνοδεύεται από διαφορετικά, συγκριτικά με τον ενήλικα, στοιχεία ανατομίας (δομή – μέγεθος και σχέση μεταξύ οργάνων και συστημάτων του ανθρώπινου οργανισμού) και φυσιολογίας (λειτουργίες των οργάνων και συστημάτων του ανθρώπινου οργανισμού υπό φυσιολογικές ή παθολογικές συνθήκες). Οι ανάγκες ενός παιδιού 4 ετών είναι πολύ διαφορετικές από αυτές ενός νεογέννητου ή ενός εφήβου και σίγουρα όχι σαν αυτές των ενηλίκων.

Η πλειοψηφία των παθήσεων της παιδικής ηλικίας είτε δεν συναντάται στους ενήλικες, είτε ακόμα και αν κάποιες είναι κοινές έχουν διαφορετικά αίτια – συμπτώματα – τρόπο και χρόνο αντιμετώπισης από αυτές των ενηλίκων. Επίσης οι ψυχολογικές διαστάσεις της προσέγγισης – εξέτασης- αντιμετώπισης και φροντίδας ενός παιδιού αποτελούν σημαντική πρόκληση και προϋποθέτουν ιδιαίτερες δεξιότητες. Σε αντιδιαστολή με τον ενήλικα, το παιδί δεν πρέπει μόνο να αναρρώσει αλλά να συνεχίσει να αναπτύσσεται ομαλά (σωματικά και ψυχολογικά) χωρίς τη παρουσία μακροχρόνιων δυσλειτουργιών, δυσμορφιών, προβλημάτων συμπεριφοράς – κοινωνικότητας και μάθησης. Όλα τα παραπάνω φανερώνουν την αναγκαιότητα αναζήτησης της απαιτούμενης εξειδικευμένης γνώσης και εμπειρίας ενός παιδοχειρουργού.

Έτσι μια καλή αρχική σύσταση-συμβουλή είναι ότι όσο περισσότερο απευθύνεστε σε ειδικό στην περίθαλψη παιδιών, τόσο καλύτερη θα είναι η φροντίδα που θα λάβει το παιδί σας και το αποτέλεσμα, καθώς και πιο ευχάριστη και ανώδυνη η εμπειρία του.

Υπάρχουν όμως και μερικά πιο συγκεκριμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε ή να αναζητήσετε πέρα ​​από αυτό, για να καθοδηγήσετε ασφαλώς το παιδί σας – στην ασθένεια και στην υγεία.

• Μην αγνοείτε τις αλλαγές στη διάθεση ή τη συμπεριφορά του παιδιού σας.

Κανείς δεν γνωρίζει το παιδί σας καλύτερα από εσάς. Εάν παρατηρήσετε οποιαδήποτε καθημερινή αλλαγή στην διάθεση και/ή την συμπεριφορά του, εμπιστευτείτε τα ένστικτά σας και αναφέρετέ το αμέσως στον παιδίατρό σας. Αν και ο γιατρός είναι ειδικός στον ιατρικό τομέα, μια μητέρα ή ένας πατέρας ή άλλος κηδεμόνας μπορεί να παρέχει λεπτομέρειες και παρατηρήσεις που είναι θεμελιώδεις για τη διάγνωση και τη θεραπεία.

Για τα μικρότερα παιδιά που δεν μπορούν να εκφράσουν ξεκάθαρα τι νιώθουν είναι σημαντική και ιδιαίτερα αξιοποιήσιμη η μαρτυρία του γονέα, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχουν και άλλα συνηθισμένα συμπτώματα ή έχει προηγηθεί πολύ πρόσφατος τραυματισμός. Όταν αισθάνεστε ότι κάτι πάει στραβά με το παιδί σας αλλά δεν μπορείτε να καταλάβετε ακριβώς τι συμβαίνει, παρακολουθήστε και μοιραστείτε τις ανησυχίες και τις παρατηρήσεις σας, αρχικά με τον παιδίατρό σας.

• Προνοήστε για την ανάγκη παιδοχειρουργικής μέριμνας ανά πάσα στιγμή…. Επισκεφθείτε, γνωρίστε, εμπιστευτείτε και επιλέξετε εκ των προτέρων τον παιδοχειρουργό σας,…πώς και ποιον;

Μην παραβλέπετε την πιθανότητα ότι το παιδί σας μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να χρειαστεί παιδοχειρουργική φροντίδα. Μιλήστε εκ των προτέρων με τον μαιευτήρα και τον παιδίατρό σας σχετικά με τις δυνατότητες και επιλογές παραπομπής σε έναν ειδικό παιδοχειρουργό αν και όποτε προκύψει ανάγκη. Για παράδειγμα, οι παιδικοί τραυματισμοί είναι εξαιρετικά συχνό φαινόμενο – από τις πτώσεις από ύψος ή από το ποδήλατο και τους αθλητικούς τραυματισμούς έως πιο σοβαρά τραύματα της κεφαλής του θώρακα της κοιλιάς.

Κανένας γονέας δεν θέλει να σκεφτεί την προοπτική ενός άρρωστου παιδιού του, αλλά η προετοιμασία σημαίνει ότι μπορείτε να αποφύγετε τη λήψη βιαστικών ή αβέβαιων αποφάσεων σε μια κατάσταση υψηλού στρες. Οι γονείς συνήθως δεν γνωρίζουν τον παιδοχειρουργό μέχρι να τον χρειαστούν για το παιδί τους.

Μπορείτε να επισκεφθείτε τον ιστότοπο του παιδοχειρουργού εκ των προτέρων για να κατανοήσετε την διαθεσιμότητά του. Επιλέγοντας έναν παιδοχειρουργό οι γονείς πρέπει να νιώθουν σίγουροι γνωρίζοντας ότι είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει το πλήρες φάσμα πιθανών παιδιατρικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, τραυματισμών και ασθενειών. Αυτό σημαίνει την επί 24 ώρες την ημέρα εξασφάλιση παρεχόμενης επείγουσας πρόσβασης στον παιδοχειρουργό.

Επιπλέον μπορείτε να προγραμματίσετε μια επίσκεψη γνωριμίας και γενικής συζήτησης με τον παιδοχειρουργό. Το υγιές παιδί μπορεί έτσι να εξοικειωθεί μαζί του.

• Ευλογία να έχετε παιδοχειρουργό στον τόπο σας …. δεν αποτελεί δεδομένο.

Ακόμη και πριν την ανάγκη, μόνο η ιδέα να χειρουργηθεί το παιδί σας είναι ήδη δυσάρεστη. Όταν όμως αυτή παραστεί είναι και δυσλειτουργική, μια και διαταράσει την ομαλή καθημερινότητα όλης της οικογένειας. Είναι σημαντικό να μην χρειάζεται να ταξιδέψετε για να θεραπευτεί το παιδί σας, μακριά από την υπόλοιπη οικογένεια και την δουλειά σας. Το να συμβεί αυτό πιο κοντά στο σπίτι είναι δώρο, που σας επιτρέπει να έχετε λίγο περισσότερη υποστήριξη μα και ηρεμία. Επίσης αποφεύγεται επιπλέον οικονομική επιβάρυνση.

• Γιατρέ εσείς τί θα κάνατε στο δικό σας παιδί….;;;;

“Υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ της τέχνης και της επιστήμης της παιδοχειρουργικής.” Θέλω να συμπάσχω με τους ασθενείς, αλλά ταυτόχρονα η υπερβολική συγκίνηση… δεν σ’ αφήνει συγκεντρωμένο για να κάνεις την δουλειά σου με ψυχραιμία.

Παιδοχειρουργός χωρίς παιδιά είπε: ….ίσως αυτό με βοηθάει να κρατήσω μια θεραπευτική απόσταση ώστε να μπορώ να επικεντρωθώ στο έργο που έχω.

Παιδοχειρουργός με παιδιά είπε: …αισθάνομαι θαυμασμό για τους γονείς που περνούν τις χειρότερες στιγμές της ζωής τους, αν και δεν μπορώ να αφήσω την ενσυναίσθηση να συντρίψει την ικανότητά μου να χειρουργώ αποτελεσματικά τα παιδιά.

Ο ιδανικός παιδοχειρουργός πρέπει να αποστασιοποιείται συναισθηματικά τόσο …. όσο το κάθε περιστατικό απαιτεί, αλλά η διαχείριση και η τελική αντιμετώπιση πρέπει να είναι το ίδιο συνετή και άκρως επιστημονική μ’ αυτήν του δικού του παιδιού.

• Τίποτα στην παιδοχειρουργική δεν αποτελεί “ρουτίνα¨….

Ο παιδοχειρουργός οφείλει να προσεγγίζει κάθε χειρουργείο έχοντας κατά νου ότι καμία εκ των χειρουργικών επεμβάσεων δεν είναι ρουτίνα για το παιδί που θα υποβληθεί ακόμη και στην συχνότερη εξ αυτών, ή για την οικογένειά του. Το να είσαι σε συνεχή εγρήγορση είναι εποικοδομητικό. «Η μέρα που θα γίνει ρουτίνα να χειρουργώ το παιδί κάποιου είναι η μέρα που πρέπει να αποσυρθώ».

• Η παιδοχειρουργική δεν αποτελεί “life style”….

Δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο στις μέρες μας με έκδηλη την τάση εμπορευματοποίησης της υγείας, η φωτογραφική υποβάθμιση του ιατρικού καθήκοντος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η παραπληροφόρηση με την δήλωση πιθανών ψευδών τίτλων και ασαφών επιστημονικών προσόντων ή συνεργασιών για διαφημιστικούς και μόνο λόγους, χωρίς ίσως να τηρούνται και οι νόμιμες προϋποθέσεις.

Μπορείτε να επισκεφθείτε τον ιστότοπο του παιδοχειρουργού εκ των προτέρων για να ερευνήσετε το βιογραφικό του, να αξιολογήσετε την επαγγελματική του εμπειρία, και να διαπιστώσετε το επιστημονικό του προφίλ διασταυρώνοντας όλα τα στοιχεία από διεθνείς ιατρικές πλατφόρμες και τον ιατρικό σύλλογο. Μπορείτε επίσης να διασταυρώσετε την ένταξή του σε αναφερόμενες επίσημες Ιατρικές-Επιστημονικές Εταιρείες ή Παιδοχειρουργικές Κλινικές.

• Ποια τα χαρακτηριστικά του παιδοχειρουργού που θα ήθελα για το παιδί μου;

Εκτός από την επαγγελματική εμπειρία και το επιστημονικό προφίλ ενός παιδοχειρουργού, σημαντικό ρόλο θα πρέπει να διαδραματίσει στην επιλογή σας και ο προσωπικός χαρακτήρας του, ώστε να κερδίσει την εμπιστοσύνη σας.

Καλός παιδοχειρουργός δεν είναι αυτός που παίζει εξαρχής με το παιδί σας για να φανεί ευχάριστος σ εσάς ….., αυτό θα γίνει σε δεύτερο χρόνο όταν το παιδί σας προσαρμοστεί και ανταποκριθεί. Πρέπει πρωτίστως να σας εξηγήσει το πώς-πότε– και γιατί πρέπει να κάνει ή όχι μια επιπλέον διαγνωστική εξέταση ή μια ιατρική πράξη ή κυρίως μια χειρουργική επέμβαση. Δεν πρέπει να σας καθοδηγεί βιαστικά τρομάζοντας και αγχώνοντάς σας, ούτε να σας κάνει να νιώσετε ενοχές για ένα πρόβλημα υγείας του παιδιού σας.

Δεν απαιτούν όλες οι καταστάσεις επιθετική χειρουργική προσέγγιση. Για παράδειγμα τα περισσότερα παιδιά με οξύ πόνο στην κοιλιά δεν έχουν συνήθως σκωληκοειδίτιδα, και αποδεικνύετε πλέον πως δεν πρέπει επιπόλαια και χωρίς σιγουριά (όχι σπάνιο φαινόμενο) να αφαιρείται η σκωληκοειδής απόφυση μια και φαίνεται να έχει σημαντικό ρόλο στον ανθρώπινο οργανισμό. Επιπλέον οι χειρουργικές ενδείξεις διεθνώς μεταβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Κάποιες παγιωμένες επεμβατικές ιατρικές πράξεις δεν πρέπει να εφαρμόζονται πρώιμα σε παιδιά μικρής ηλικίας (για παράδειγμα η λύση της φυσιολογικής φίμωσης ενός αγοριού), με πιθανές επιβλαβείς μελλοντικές συνέπειες.

Κάθε ελάσσονα επεμβατική ιατρική πράξη απαιτεί την παρουσία του γονέα δίπλα στο παιδί του, υποστηρίζοντας και ενθαρρύνοντάς το, καθ’ όλη την διάρκεια πραγματοποίησής της.

Θα πρέπει να σας ενημερώσει εκ των προτέρων για την πιθανή συμμετοχή και τον ακριβή ρόλο συνεργατών του στην διενέργεια της χειρουργικής επέμβασης του παιδιού σας. Eίναι προτιμότερη και ασφαλέστερη για το παιδί σας η συμμετοχή και δεύτερου συνεργάτη παιδοχειρουργού (με την ανάλογη εμπειρία και παρόμοιο εκπαιδευτικό υπόβαθρο) στην διενέργεια της χειρουργικής επέμβασης, από την συχνή ευκαιριακή παρουσία ιατρού άλλης χειρουργικής ειδικότητας ως βοηθού χωρίς την απαιτούμενη εξειδικευση. Θα πρέπει πάντα εκ των προτέρων να σας εξηγηθούν πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές, τις οποίες οφείλει ο ίδιος παιδοχειρουργός να μπορεί να αντιμετωπίσει.

O ιδανικός παιδοχειρουργός είναι αυτός που γνωρίζει το γιατί και επεμβαίνει όταν πρέπει. O ιδανικός παιδοχειρουργός είναι αυτός που θα εφάρμοζε στο δικό του παιδί ότι ακριβώς και στο δικό σας, και θα πρότεινε την γενική αναισθησία και το χειρουργείο με την ίδια σιγουριά και ασφάλεια μα όχι ευκολία….

• Πως αισθάνομαι μετά από μια χειρουργική επέμβαση….

Πραγματικά μου αρέσει να αλληλεπιδρώ με τα παιδιά. Τα παιδιά θέλουν να παίξουν, θέλουν να φάνε και απλά δεν θέλουν να είναι πια στο νοσοκομείο. Μια καλή μέρα είναι αυτή που πέρασε, γνωρίζοντας ότι έχω χειρουργήσει ένα παιδί που θα ζήσει μια υγιή ζωή. Πλέον είμαι σε θέση να αλληλεπιδράσω με διάθεση παιχνιδιού με τα παιδιά. Είναι ένας τέλειος συνδυασμός των τεχνικών προκλήσεων της χειρουργικής επέμβασης στα παιδιά με τη διασκέδαση, να γίνεσαι ανόητος με τους ασθενείς σου αφού δεν έχεις να κάνεις με τους ενήλικες.

“O αιώνας μας μαζί με πολλά άλλα αλλοίωσε και την σπουδαιότητα του νοήματος των αριθμών…. Σήμερα που τα μηδενικά τα λογαριάζουμε σε έτη φωτός, το βάρος και την σημασία όχι του ενός δις μα της απλής μονάδας μπορεί να την δώσει η εικόνα ενός γονιού που αγωνιά για το παιδί του….” (Homo Educandus, Δ.Λ.)

Δρ. Ρουπακιάς Στέλιος

Χειρουργός Παίδων, Βόλος, 6973731167

PhD – Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών

MSc – Μεταπτυχιακό Χειρουργικής Ελάσσονος Πυέλου και Περινέου

MSc – Μεταπτυχιακό Χειρουργικής Ήπατος Παγκρέατος Χοληφόρων

Μέλος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργών Παίδων

Ακαδημαϊκός Υπότροφος ΄Β Χειρουργικής Κλινικής Παίδων Α.Π.Θ. του Παπαγεωργίου Γ.Ν.Θεσ/νίκης

Επιμελητής Παιδοχειρουργικής Κλινικής του Ιασώ Παίδων Αθήνας

ΡΟΥΠΑΚΙΑΣ ΣΤΕΛΙΟΣ

TOYSGALAXY.GR