Τι είναι τα εμβόλια; Πώς λειτουργούν; Τι πρόβλημα δημιουργούν στον οργανισμό; Τι είναι τα mRNA;

Της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Από πολύ παλιά στην Κίνα το 1000 μ.χ., παρατήρησαν όταν μερικοί άνθρωποι περνούσαν μια ασθένεια (σοβαρή ή όχι), μετά δεν ασθενούσαν από την ίδια νόσο ποτέ. Αυτή η παρατήρηση οδήγησε σε αρχικά σε άσχημα αποτελέσματα γιατί διάφοροι ιατροί της εποχής προέτρεπαν τους υγιείς ανθρώπους να καταπιούν αίμα η αλλά υγρά από τον πάσχοντα. Το αποτέλεσμα ήταν στις περισσότερες των περιπτώσεων ολέθρια. Οι άνθρωποι, αν η νόσος ήταν σοβαρή, απλά πέθαιναν και η ανοσία δεν είχε καμιά σημασία πια για αυτούς.

Γιατί το πρόβλημα είναι πως θα διεγείρεις το αμυντικό σύστημα του οργανισμού χωρίς ο άνθρωπος να αρρωστήσει. Μετά από πολλές ερευνητικές προσπάθειες ο Luis Pasteur το 1888, συστηματοποίησε την γνώση και την πρακτική του εμβολιασμού και από τότε η ανθρωπότητα απαλλάχτηκε από πολλές μολυσματικές αρρώστιες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 1994 οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την εξάλειψη της Πολιομυελίτιδας και ακολούθησε η Ευρώπη το 2002 και η πολύπαθη Ινδία το 2014.Επίσης αναφέρουμε, για τους αντιρρησίες του συστηματικού εμβολιασμού ,ότι στη Αφρική, αυτή τη στιγμή, κάθε 5 λεπτά πεθαίνει ένα παιδάκι από την Ιλαρά (σημειώστε ότι το εμβόλιο της Ιλαράς κοστίζει στην Ελλάδα περίπου 5 ευρώ).

Τι κάνουν λοιπόν τα εμβόλια, ποια είναι η δουλειά τους;

Με τα εμβόλια εισάγουμε στον οργανισμό τον ίδιο τον μικροοργανισμό (ιό ή μικρόβιο) νεκρό ή εξασθενημένο, ή ένα “κομμάτι” από αυτόν. Με τον τρόπο αυτό διεγείρουμε τον οργανισμό να παράγει δικά του αντισώματα δηλαδή τους δικούς του στρατιώτες πολεμιστές οι οποίοι κατευθύνονται εναντίον του συγκεκριμένου μικροοργανισμού και τον καταστρέφουν. Ταυτόχρονα όμως και εδώ είναι το μεγάλο κέρδος, εάν στο μέλλον προσπαθήσει να ξαναμπεί ο ίδιος μικροοργανισμός, τα αντισώματα που ήδη υπάρχουν θα τον εξουδετερώσουν και ο άνθρωπος δε θα ξαναρρωστήσει ποτέ από την συγκεκριμένη νόσο. Δυστυχώς όλες οι αρρώστιες δεν αντιμετωπίζονται ακόμη με εμβόλια ,χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ιός του HIV (Έιτζ) και για μερικές ασθένειες δεν έχουμε πετύχει ισοβιότητα στη ανοσία .Πρέπει κάθε τόσο να επαναλαμβάνουμε το εμβόλιο όπως πχ, το εμβόλιο έναντι της Γρίπης. Ευτυχώς υπάρχουν εμβόλια για πάρα πολλά λοιμώδη νοσήματα τα οποία εφαρμόζονται και στην χώρα μας στο Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού. Ενδεικτικά αναφέρουμε εμβόλια έναντι του Τετάνου , Διφθερίτιδας, Κοκκύτη, Ηπατίτιδων, Πνευμονιοκόκκου κ.α.

Παρόλα τα προφανή οφέλη από την ευρεία εφαρμογή των προγραμμάτων εμβολιασμού, οι αντιδράσεις στον εμβολιασμό εμφανίστηκαν σχεδόν από τις πρώτες προσπάθειες μαζικού εμβολιασμού. Τα οφέλη όμως της πρόληψης από σοβαρές μολυσματικές ασθένειες υπερνικούν σε πολύ μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο για τις σπάνιες επιπλοκές οι οποίες μπορεί να προκύψουν. Κριτικές έχουν ανακύψει σε σχέση με την ηθική, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολιασμού. Μερικές κριτικές απέναντι στον εμβολιασμό αναφέρουν ότι δεν είναι αποτελεσματικός απέναντι στις ασθένειες ή ότι οι μελέτες για την ασφάλειά του είναι ανεπαρκείς. Μερικές θρησκευτικές ομάδες απαγορεύουν τον εμβολιασμό, ενώ κάποιες πολιτικές ομάδες εναντιώνονται στον υποχρεωτικό εμβολιασμό στα πλαίσια της ατομικής ελευθερίας. Επιστημονική βάση στα παραπάνω δεν υπάρχει αντίθετα ανησυχία έχει προκληθεί διότι αν τα μη εμβολιασμένα παιδιά αυξηθούν, τότε οι λοιμώδεις μάστιγες μπορούν να επανεμφανισθούν.

Μερικοί γονείς πιστεύουν ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό, παρ’ όλο που η επιστημονική κοινότητα έχει απορρίψει τη ιδέα αυτή. Μάλιστα το 2011 ο Andrew Wakefield, ένας από τους πρωτεργάτες της άποψης ότι τα εμβόλια σχετίζονται με τον αυτισμό, βρέθηκε να έχει οικονομικό συμφέρον από την αμφισβήτηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και στη συνέχεια του αφαιρέθηκε η άδεια ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος.

Κινδυνεύει λοιπόν η υγεία όσων υποβάλλονται σε εμβολιασμό;

Κατηγορηματικά όχι, όταν ακολουθούνται όλοι οι κανόνες καλής πρακτικής. Βεβαίως μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές οι οποίες είναι πολύ ήπιες, όπως πόνος, ερυθρότητα, φούσκωμα στην περιοχή της ένεσης, ενώ αλλεργικές αντιδράσεις ή σπασμοί είναι σπανιότατες.

Ένα από τα σημαντικότερα εμβόλια κυρίως για τα παιδιά αλλά και για τους ενήλικες είναι αυτό εναντίον του πνευμονιόκοκκου. Ο πνευμονιόκοκκος είναι μία από τις σημαντικότερες αιτίες της πνευμονίας και μάλιστα η πιο σοβαρή μορφή της. Η θνησιμότητα παραμένει μεγάλη, ιδιαίτερα στις μεγάλες ηλικίες και στους πάσχοντες από σοβαρά χρόνια νοσήματα. Κυρίως κινδυνεύουν άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και άτομα με καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες, νεφροπάθειες, άτομα με ζαχαρώδη διαβήτη, ή πάσχοντες από αυτοάνοσα νοσήματα. Επίσης άτομα που ζουν σε κλειστές κοινότητες όπως γηροκομεία, ιδρύματα χρονίως πασχόντων ή το προσωπικό που εργάζεται εκεί.

Το εμβόλιο μπορεί να γίνει οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, ταυτόχρονα με το αντιγριπικό εμβόλιο, το καθένα σε άλλο βραχίονα. Ο διπλός εμβολιασμός δεν αυξάνει τις παρενέργειες ενώ δρα αθροιστικά στην προστασία έναντι των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος. Μία απλή δόση αρκεί για να δημιουργήσει ανοσία.

Τι σημαίνει όμως το “RNA”και πως λειτουργεί το εμβόλιο.

Τo ριβονουκλεϊκό οξύ, ή ορθότερα ριβοζονουκλεϊκό οξύ, και κατά διεθνή αγγλόφωνη συντομογραφία RNA, (προφέρεται «αρ-εν-έι»), εκ του αγγλικού όρου “Ribonucleic acid”, είναι μία τις δύο κατηγορίες των πολυμερών νουκλεϊκών οξέων στο κύτταρο. Αποτελείται από μονομερή νουκλεοτίδια που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της μετάφρασης του γενετικού κώδικα από την έτερη κατηγορία νουκλεϊκού οξέος, το δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ (συντομογραφικά DNA), σε πρωτεϊνικά προϊόντα. Το RNA χαρακτηρίζεται ως ο «αγγελιοφόρος» μεταξύ του DNA και των πρωτεϊνικών συμπλεγμάτων που είναι γνωστά σαν ριβοσώματα στο κυτταρόπλασμα του κυττάρου (αγγελιαφόρο RNA, mRNA). Έτσι το RNA μαζί με το DNA αποτελούν το γενετικό υλικό των οργανισμών.

Ο κίνδυνος(?) για το γονιδίωμα μας απο το εμβόλιο RNA. (ο καθηγητής γενετικής Μανώλης Δερμιτζάκης, εξηγεί πως λειτουργεί το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech)

Επειδή γίνεται μεγάλη συζήτηση για το αν και πόσο θα επηρεάσει το DNA μας (το γονιδίωμα μας) το εμβόλιο RNA παραθέτω μια σύντομη εξήγηση για να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται.

Το RNA γενικά δεν μπαίνει στον πυρήνα των κυττάρων και επομένως το ρίσκο για να επηρεάσει το γονιδίωμα μας και σε πολύ λίγα κύτταρα είναι απειροελάχιστο.

Παρολαυτα όμως καλό είναι να θυμόμαστε ότι και ο ιός είναι ένα μεγάλο μόριο RNA, πολύ μεγαλύτερο από το μικρο μόριο που περιλαμβάνει το εμβόλιο. Επομένως η μόλυνση με τον ιο θα μας εκθέσει σε ακόμα μεγαλύτερο μόριο RNA.

Έτσι όπως εξελίσσεται η πανδημία, χωρίς εμβόλιο οι περισσότεροι από εμάς θα μολυνθούν από τον ιό και μάλιστα ένας μεγάλος αριθμός κυττάρων μας.

Τι προτιμάτε λοιπόν; Να εμβολιαστείτε με ένα μικρο κομμάτι RNA που δε θα σας προκαλέσει σχεδόν κανένα σύμπτωμα αλλά εμποδίζει τη μόλυνση από τον ιό, ή να μολυνθείτε από ένα τεράστιο μόριο RNA (>29,000 νουκλεοτιδια) του ιού μαζί με όλα τα άσχημα συμπτώματα και τη σχετικά μεγάλη πιθανότητα επιπλοκών;