ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ

Ποια είναι τα βασικά στάδια της εξωσωματικής γονιμοποίησης:

1.   Ωοθηκική διέγερση

Συνηθίζεται η χορήγηση φαρμάκων με σκοπό τη διέγερση των ωοθηκών της γυναίκας και την παραγωγή περισσοτέρων του ενός ωαρίων. Με τα φάρμακα αυτά προκαλείται πολλαπλή ανάπτυξη ωοθυλακίων. Το ωοθυλάκιο είναι μια μικρή «σακούλα» γεμάτη υγρό, μέσα στο οποίο τρέφεται και ωριμάζει το ωάριο. Ο συνδυασμός φαρμάκων, η δοσολογία και το είδος της θεραπείας, εξατομικεύονται και προσαρμόζονται στις ανάγκες κάθε ζευγαριού. Με την παραγωγή περισσοτέρων του ενός ωαρίων αυξάνεται η πιθανότητα επιτυχίας για την εξωσωματική γονιμοποίηση και δίνεται η δυνατότητα διατήρησης στην κατάψυξη των πλεοναζόντων εμβρύων, τα οποία σε περίπτωση αποτυχίας της τρέχουσας προσπάθειας, θα χρησιμοποιηθούν στο μέλλον χωρίς η γυναίκα να πρέπει να υποβληθεί εκ νέου στη χορήγηση φαρμάκων. Η παρακολούθηση του αριθμού και της ανάπτυξης των ωοθυλακίων κατά τη διάρκεια του θεραπευτικού κύκλου, γίνεται με διακολπικό υπερηχογράφημα και με ορμονικές εξετάσεις αίματος. Βάσει αυτών, προσδιορίζεται ο πλέον κατάλληλος χρόνος για την εκτέλεση της ωοληψίας. Θα πρέπει ωστόσο το ζευγάρι να συνειδητοποιήσει ότι η έναρξη ενός θεραπευτικού κύκλου δεν εξασφαλίζει και την ολοκλήρωσή του έως την ωοληψία, διότι αυτός μπορεί να ακυρωθεί για διαφόρους λόγους, όπως για παράδειγμα εξαιτίας της μη ανάπτυξης ωοθυλακίων ή της φτωχής ανταποκρίσεως της γυναίκας στα φάρμακα κ.λπ., που θα εξηγηθούν από τον ιατρό.

2.   Ωοληψία

Όταν ολοκληρωθεί η παρακολούθηση της ωρίμανσης των ωοθυλακίων, προγραμματίζεται η ωοληψία, η οποία πραγματοποιείται με διακολπική παρακέντηση των ωοθυλακίων. Η αναρρόφηση γίνεται υπό την καθοδήγηση υπερηχογραφικού ελέγχου, είναι σχετικά ανώδυνη, σύντομη και μπορεί να την παρακολουθήσει και ο σύζυγος. Εφόσον ζητηθεί, μπορεί να γίνει αναλγησία από αναισθησιολόγο. Οι εμβρυολόγοι συλλέγουν τα ωάρια από το ωοθυλακικό υγρό και τα φυλάσσουν σε ειδικά καλλιεργητικά υλικά σε επωαστικούς κλιβάνους. Λίγη ώρα μετά την ωοληψία θα χρειαστεί ο σύζυγος να δώσει το σπέρμα του. Ορισμένοι άνδρες είναι δυνατόν να συναντήσουν δυσκολία στο να δώσουν σπέρμα την καθορισμένη στιγμή. Εφόσον υπάρχει τέτοια ανησυχία, θα πρέπει ο σύζυγος να το συζητήσει με τον ιατρό του και να καταψύξει σπέρμα τις προηγούμενες μέρες, ώστε να υπάρχει διαθέσιμο τη στιγμή που αυτό θα χρειαστεί.

3.   Γονιμοποίηση

Μερικές ώρες μετά την ωοληψία και αφού το σπέρμα έχει υποστεί ειδική επεξεργασία για την αφαίρεση του προστατικού υγρού και τη συλλογή των καλώς κινουμένων σπερματοζωαρίων, γίνεται η τοποθέτησή του μαζί με τα ωάρια μέσα σε καλλιεργητικό υγρό (κλασσική μέθοδος IVF). Εάν υπάρχει έντονο πρόβλημα με τον αριθμό ή την κινητικότητα του σπέρματος, τότε υπάρχουν ειδικές τεχνικές για να επιτευχθεί η γονιμοποίηση. Τελευταία χρησιμοποιείται ευρέως η μικρογονιμοποίηση των ωαρίων ή ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου ή ICSI.

4.   Μικρογονιμοποίηση Ωαρίων (ICSI)

Μέχρι πρόσφατα δεν ήταν δυνατόν να βοηθηθούν τα ζευγάρια εκείνα όπου οι άνδρες είχαν σοβαρό πρόβλημα στον αριθμό ή την κινητικότητα του σπέρματος ή ακόμη και παντελή έλλειψη σπερματοζωαρίων στο σπέρμα τους (αζωοσπερμία). Σε αυτές τις περιπτώσεις βαριάς μορφής ανδρικής υπογονιμότητας, η μόνη επιλογή αυτών των ζευγαριών ήταν η χρήση σπέρματος δότη. Με την πρόοδο όμως της τεχνολογίας και την εξέλιξη της επιστήμης τα ζευγάρια αυτά μπορούν να βοηθηθούν από τη μέθοδο της μικρογονιμοποίησης, που αποκαλείται αλλιώς ICSI ή ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου. Ουσιαστικά πρόκειται για μία μικροσκοπική επέμβαση στο ωάριο. Κάτω από ένα πολύ ισχυρό μικροσκόπιο συλλαμβάνεται ένα σπερματοζωάριο με μικροπιπέττα και αφού διατρηθεί το περίβλημα του ωαρίου, τοποθετείται το σπερματοζωάριο μέσα στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου. Η μικρογονιμοποίηση δίνει τη δυνατότητα γονιμοποίησης και απόκτησης παιδιού σε ζευγάρια όπου οι άνδρες έχουν ελάχιστα σπερματοζωάρια στο σπέρμα τους ή σπερματοζωάρια χωρίς κινητικότητα ή σπερματοζωάρια αρκετά σε αριθμό, αλλά που αδυνατούν να γονιμοποιήσουν για άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους με την κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση. Επιπλέον, για τους άνδρες εκείνους που έχουν απόλυτη αζωοσπερμία, δεν υπάρχει δηλαδή ούτε ένα σπερματοζωάριο στην εκσπερμάτιση, υπάρχει η δυνατότητα λήψης σπερματοζωαρίων με λεπτή βελόνα και τοπική αναισθησία από την επιδιδυμίδα (PESA) ή μέσα από τον όρχι (TESA). Στη συνέχεια χρησιμοποιείται ένα σπερματοζωάριο για τη γονιμοποίηση ενός ωαρίου, και τα γονιμοποιημένα πλέον ωάρια-έμβρυα μεταφέρονται ανώδυνα μέσα στη μήτρα. Θα πρέπει τα ζευγάρια να γνωρίζουν ότι σε ένα ποσοστό 1%-5% των προσπαθειών, μετά την ωοληψία δεν επιτυγχάνεται η γονιμοποίηση των ωαρίων. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πρόβλημα σπέρματος ή ωαρίων ή και σε ανεξήγητους παράγοντες, οπότε και θα πρέπει στη συνέχεια να συζητηθεί με τον ιατρό, το πώς θα αντιμετωπισθεί το πρόβλημα προκειμένου να μην επανεμφανισθεί στο μέλλον.

5.   Εμβρυομεταφορά

Η διαδικασία της εμβρυομεταφοράς πραγματοποιείται 2-6 ημέρες μετά την ωοληψία, είναι απλή, ανώδυνη, διαρκεί λίγα λεπτά και μπορεί να την παρακολουθήσει ο σύζυγος. Σε 48 ώρες μετά την ωοληψία, στα γονιμοποιημένα ωάρια έχει ξεκινήσει ήδη η διαδικασία της διαίρεσης σε 2 ή 4 κύτταρα.

6.   Εμβρυομεταφορά Βλαστοκύστεων

Η βλαστοκύστη είναι το στάδιο που φτάνει το έμβρυο την 5η-6η μέρα της ζωής του, έχει μεγαλώσει > 150 κύτταρα και ήδη έχει αρχίσει να γίνεται διαφοροποίηση των κυττάρων του σε τροφοβλάστη και εμβρυϊκό πόλο. Στη φύση το γονιμοποιημένο ωάριο φτάνει στη μήτρα μέσω σάλπιγγας την 5η-6η ημέρα της ζωής του ως βλαστοκύστη, στη συνέχεια βγαίνει από τη ζώνη που το περιβάλλει (εκκολάπτεται) και ύστερα εμφυτεύεται στη μήτρα (ενδομήτριο). Τοποθετώντας το έμβρυο στη μήτρα στο στάδιο της βλαστοκύστης προσπαθούμε να μιμηθούμε τη φύση. Αυτή η μέθοδος αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο μεταφοράς εμβρύων κυρίως σε γυναίκες με πολλές αποτυχημένες προσπάθειες με τον κλασσικό τρόπο μεταφοράς εμβρύων 2ης ή 3ης ημέρας. Η εφαρμογή εναλλακτικών μεθόδων μεταφοράς αποσκοπεί στο να προσαρμόσει τη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης στα δεδομένα της φύσης, έτσι ώστε να αυξήσει τα ποσοστά επιτυχίας. Το μοναδικό ίσως «μειονέκτημα» της μεθόδου είναι ότι δεν μεγαλώνουν όλα τα έμβρυα έως την 5η-6η μέρα, αλλά στατιστικά μόνο τα μισά. Εικάζεται, όμως, ότι τα άλλα μισά δεν θα μεγάλωναν ούτως ή άλλως ακόμη και εάν τοποθετούνταν εντός της μήτρας νωρίτερα. Η διαδικασία της εμβρυομεταφοράς είναι η ίδια, ανεξάρτητα του ποιά μέρα θα γίνει. Τοποθετούνται 2-4 έμβρυα στον πυθμένα της μήτρας. Για τον αριθμό των εμβρύων που θα μεταφερθούν λαμβάνονται υπόψη ο συνολικός αριθμός γονιμοποιημένων ωαρίων, η ποιότητά τους, η ηλικία της γυναίκας, η άποψη του ζευγαριού για πιθανή πολύδυμη κύηση και ο νόμος 3305/2005 με τα ηλικιακά όρια που αυτός θέτει. Σκόπιμο είναι να μεταφερθούν όσο το δυνατό λιγότερα σε αριθμό έμβρυα, χωρίς όμως να μειωθεί η πιθανότητα επιτυχίας της μεθόδου. Αυτό γίνεται για να αποφευχθούν, όσο το δυνατόν, οι πολύδυμες κυήσεις με τις πιθανές μαιευτικές και περιγεννητικές επιπλοκές που αυτές ενέχουν, αλλά και το συναισθηματικό, οικονομικό και οικογενειακό κόστος που επιφέρουν. Στην περίπτωση που υπάρχουν υπεράριθμα έμβρυα, αυτά μπορούν να διατηρηθούν σε κατάψυξη για τυχόν μελλοντική χρήση από το ζευγάρι. Μετά την εμβρυομεταφορά, η γυναίκα παραμένει κλινήρης για λίγα λεπτά, με τη σύσταση να αποφύγει την έντονη φυσική κόπωση για 2-3 ημέρες μετά την επιστροφή στο σπίτι της.

Σε 2 εβδομάδες περιμένουμε να θετικοποιηθεί το τεστ κυήσεως!!!

ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ ΑΛΕΞΙΟΣ